استفاده از پساب در کاشت گندم و غلات

کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک ضرورت توجه مسئولین را به جایگزینی منابع جدید و مطمئن آب برای استفاده در بخش کشاورزی گوشزد می­ کند. استفاده از پساب تصفیه ­شده می­ تواند در توسعه و بهره­ برداری از منابع جدید آب به عنوان منبع سهل الوصول برای بخش کشاورزی مورد توجه و مصرف قرار گیرد. استفاده از این منبع در جبران بخشی از کمبود آب کشاورزی کشور و رهایی از اثرات سوء تخلیه بی­ رویه فاضلاب­ ها به محیط زیست، بسیار موثر می­ باشد. تاریخچه استفاده از پساب برای آبیاری به بیش از 70 سال پیش برمی گردد که در آن زمان به هدف حاصلخیز نمودن خاک استفاده می­ شد. در حال حاضر در کشورهایی همچون ژاپن، امارات، عربستان سعودی، اسرائیل و اروپا هرروز بر حجم پروژه­ های بازیافت و استفاده مجدد از پساب افزوده می­ شود. در سال­ های اخیر مطالعات بسیاری در کشور در زمینه تاثیر پساب تصفیه­ شده در کشاورزی و کیفیت محصولات کشت­ شده انجام شده ­است.

استفاده از پساب تصفیه ­شده می­ تواند موجب افزایش محصول غلات تا 2 برابر و سبزیجات تا 3 برابر بیشتر از محصول به­ دست آمده با آبیاری با آب چاه ­شود. حتی استفاده از پساب در تولید محصول ممکن است باعث زودتر گل­ دادن و تشکیل میوه­ های بزرگتر از اندازه معمول در مقایسه با آب چاه شود. با این حال استفاده پایدار از فاضلاب در بخش کشاورزي نیازمند اعمال مدیریت صحیح مصرف و پایش کیفی و میکروبی اراضی آبیاري شده با فاضلاب می ­باشد.استعمال بدون مدیریت این منابع می­ تواند باعث تجمع بیش از حد فلزات سنگین و آلاینده­ هاي میکروبی در خاك و گیاه شود. ورود آلاینده­ هاي میکروبی همچون کلی فرم­ هاي مدفوعی، انگل ها موجب تجمع آن ها در لایه­ هاي سطحی خاك و بدنه گیاه می شود. ضمن به خطر انداختن سلامت افرادي که در تماس مستقیم با آن هستند، با انتقال به منابع آب سطحی و زیرزمینی، زمینه شیوع بیمارهاي مختلف را فراهم می ­آورد. در جدول زیر آمار تولید، جمع آوری، تصفیه و استفاده مجدد فاضلاب (میلیارد متر مکعب در سال) و در شکل زیر آمار تولید فاضلاب (a)، جمع آوری (b)، تصفیه (c) و استفاده مجدد (d) در سراسر دنیا  نشان داده شده است.

 

Region	Population (m3 yr-1 per capita)	Production (Billion m3 yr-1)	Collection  (Billion m3 yr-1)	Treatment (Billion m3 yr-1)	Re-use (Billion m3 yr-1)
North America	209.5	74.7	59.1	50.6	9.1
Latin America &Caribbean	67.6	42.1	25.2	15.4	2.1
Western Europe	91.7	38.5	33.7	33	6.7
Middle East & North Africa	51.4	21.9	16.1	11.4	3.1
Sub-Saharan Africa	11	11	2.5	1.8	1.6
Southern Asia	14	25.6	7.8	4	0.5
Eastern Europe &Central Asia	57.9	28.2	18.4	14.9	2.6
East Asia & Pacific	51.5	117.6	62.8	57	11.9

استاندارد ها و خطوط راهنما برای حذف خطرات احتمالی با توجه به نوع و مقدار فاضلاب تصفیه ­شده برای مصرف ضروری است. ضوابط زیست محیطی استفاده از آب ­های برگشتی و پساب­ ها در سال 1389 توسط معاونت برنامه ­ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور ارائه گردید که راهنمای نسبتا جامعی برای استفاده مجدد از پساب به شمار می­ رود. سازمان ملی استاندارد، استاندارد ملی ویژگی­ های پساب تصفیه ­شده جهت مصارف کشاورزی، تخلیه به منابع آب ­های سطحی و تخلیه به چاه ­های جاذب را ارائه نموده ­است که این استاندارد از آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا اخذ شده­ است.